“Nghiệp đoàn là các đoàn thể, tổ chức, được hình thành liên quan đến chuyên môn, nghề nghiệp, thương mại, và các hoạt động lao động của những người thường là cùng chung một nghề nghiệp”. Hiểu đơn giản thì Nghiệp đoàn là tổ chức đại diện cho quyền lợi của người lao động ở Nhật Bản.
Nghiệp đoàn cũng tương tự như công đoàn ở Việt Nam. Từ các nhà máy, xí nghiệp, công ty, các doanh nghiệp nhỏ, vừa và lớn tại Nhật Bản đều có Nghiệp đoàn. Khi các cá nhân, doanh nghiệp tại Nhật muốn tuyển dụng lao động nước ngoài đều phải thông qua nghiệp đoàn. Mục tiêu chính của nghiệp đoàn là đảm bảo môi trường làm việc công bằng, an toàn và ổn định cho người lao động. Tại Nhật Bản, đối với người lao động nước ngoài, bao gồm cả những người đến từ Việt Nam, Nghiệp đoàn mang đến sự bảo vệ cần thiết, giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp, điều kiện làm việc công bằng và phúc lợi đầy đủ. Vì vậy, Nghiệp đoàn giữ một vai trò cực kì quan trọng trong quy trình XKLĐ Nhật Bản.
Vai trò của Nghiệp đoàn đối với người lao động nước ngoài tại Nhật
Liên hệ tuyển dụng lao động
Các doanh nghiệp ở Nhật nếu muốn tuyển dụng lao động nước ngoài làm việc sẽ gửi đơn đến Nghiệp đoàn địa phương. Mọi quá trình tuyển dụng đều phải thông qua và có sự mặt của Nghiệp đoàn. Những tiêu chí tuyển chọn người lao động sẽ do Nghiệp đoàn cùng Doanh nghiệp đưa ra và gửi thông tin tuyển dụng đến các công ty XKLĐ ở Việt Nam.
Vì vậy, thực tập sinh phải thông qua Nghiệp đoàn trước khi sang Nhật làm việc. Với các trường hợp công ty cử người sang Nhật làm việc thì sẽ không được gọi là thực tập sinh hay tu nghiệp và không cần phải thông qua Nghiệp đoàn.
Quản lý người lao động
Người lao động đi XKLĐ theo Nghiệp đoàn nào sẽ được Nghiệp đoàn đó đón về kí túc xá khi xuất cảnh sang Nhật để bắt đầu tháng sinh hoạt và học tập trước khi đến công ty làm việc. Trong thời gian này, người lao động sẽ được đào tạo các kỹ năng cần thiết, cung cấp cho người lao động những kỹ năng cơ bản để có thể hòa nhập với cuộc sống và công việc tại Nhật nhanh nhất. Bên cạnh đó, bạn còn nhận được khoản trợ cấp tháng đầu tiên từ Nghiệp đoàn.
Trong khoảng thời gian người lao động làm việc tại Nhật, Nghiệp đoàn có trách nhiệm quản lý, đảm bảo cuộc sống, công việc theo đúng hợp đồng và tránh trường hợp bỏ trốn.
Bảo vệ quyền lợi người lao động
Vai trò chính của Nghiệp đoàn là bảo vệ quyền lợi cho người lao động ngoài nước làm việc tại Nhật. Nghiệp đoàn cũng là nơi cung cấp thông tin hữu ích và tư vấn về luật lao động, các quyền lợi xã hội, và bảo hiểm y tế cho người lao động. Mỗi tháng, bộ phận Nghiệp đoàn sẽ tới doanh nghiệp mà bạn làm việc để thăm hỏi tình hình chỗ ở cũng như chất lượng cuộc sống và lắng nghe những phản ánh của lao động về doanh nghiệp.
Các vấn đề giữa người lao động và doanh nghiệp trong thì Nghiệp đoàn sẽ là đơn vị ở giữa đứng ra giải quyết mọi trường hợp. Tất cả công nhân sẽ được hưởng quyền lợi như nhau, không có sự phân biệt giữa lao động trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, Nghiệp đoàn cung cấp sự hỗ trợ pháp lý cho người lao động khi xảy ra tranh chấp với nhà tuyển dụng, giúp họ tránh bị đối xử bất công hoặc bị vi phạm pháp luật lao động.
Trực tiếp tham gia phỏng vấn lao động
Hầu hết, các đơn hàng tuyển dụng người lao động Việt Nam, nghiệp đoàn Nhật Bản sẽ cử đại diện sang trực tiếp phỏng vấn để tuyển chọn ứng viên phù hợp.. Việc Nghiệp đoàn tới phỏng vấn cùng cán bộ doanh nghiệp cũng thể hiện sự quan tâm của Nghiệp đoàn đối với lao động nước ngoài.
Vai trò của Nghiệp đoàn đối với Doanh nghiệp
Khảo sát các doanh nghiệp
Thông thường mỗi khu vực ở Nhật Bản sẽ có Nghiệp đoàn và có liên hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp địa phương. Để đánh giá doanh nghiệp có đủ điều kiện tuyển dụng lao động nước ngoài không, nghiệp đoàn sẽ thường xuyên thực hiện khảo sát doanh nghiệp theo các mốc thời gian nhất định và sẽ có những chương trình hỗ trợ lao động.
Liên hệ tuyển dụng nhưng không quyết định kết quả
Khi doanh nghiệp Nhật bản có nhu cầu tuyển dụng lao động nước ngoài thì họ sẽ gửi yêu cầu đến Nghiệp đoàn của địa phương và thông qua Nghiệp đoàn để tuyển dụng. Vì vậy, Nghiệp đoàn đối với thực tập sinh rất quan trọng. Tuy nhiên cán bộ Nghiệp đoàn chỉ thông qua yêu cầu của doanh nghiệp để liên hệ tuyển dụng chứ không tham gia vào kết quả thi tuyển của thí sinh. Còn kết quả chủ yếu là do bộ phận chuyên trách của doanh nghiệp gọi là chủ xí nghiệp của các bạn tại Nhật Bản.
Quyền lợi khi tham gia nghiệp đoàn tại Nhật Bản
Khi tham gia nghiệp đoàn, người lao động tại Nhật Bản, bao gồm cả lao động nước ngoài, có thể nhận được các quyền lợi sau:
Bảo vệ khi bị đối xử bất công: Nghiệp đoàn là nơi người lao động có thể tìm kiếm sự hỗ trợ khi bị sa thải không công bằng, bị giảm lương vô lý, hoặc bị đối xử bất bình đẳng.
Tham gia đàm phán lương và phúc lợi: Nghiệp đoàn đại diện cho người lao động trong các cuộc đàm phán về mức lương, bảo hiểm xã hội, và các phúc lợi khác, đảm bảo người lao động được hưởng đầy đủ quyền lợi của mình.
Bảo hiểm và trợ cấp xã hội: Nghiệp đoàn thường hỗ trợ người lao động đăng ký và hiểu rõ về các chế độ bảo hiểm, như bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn lao động và trợ cấp xã hội.
Đào tạo và phát triển: Một số Nghiệp đoàn tại Nhật còn tổ chức các chương trình đào tạo chuyên môn, nâng cao kỹ năng cho người lao động nhằm giúp họ dễ dàng thích nghi với yêu cầu công việc hoặc tìm kiếm cơ hội thăng tiến.
Hỗ trợ khi gặp vấn đề sức khỏe: Nghiệp đoàn Nhật Bản cũng thường có các chương trình hỗ trợ người lao động khi gặp khó khăn về sức khỏe, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.
Đối với những ai có ý định làm việc tại Nhật Bản, việc hiểu rõ Nghiệp đoàn là gì và tham gia vào nghiệp đoàn có thể giúp đảm bảo một môi trường an toàn, ổn định và công bằng.